Torebki nie są nowym wynalazkiem. Nosili je zwisające u pasa zarówno mężczyźni, jak i kobiety od co najmniej czasów starożytnego Rzymu do renesansu. Damska torebka jaką znamy obecnie powstała jednak znacznie później.
Narodziny torebki
Przed wynalezieniem torebki kobiety nosiły niezbędne rzeczy w ukrytych woreczkach. W przeciwieństwie do męskich kieszeni, które były częścią garderoby, kobiece „kieszenie” stanowiły całkowicie oddzielną część garderoby, wiązaną w pasie pod spódnicą. Duża objętość ówczesnych sukien ułatwiała schowanie sporej ilości takich woreczków. Zmieniło się to jednak w XIX wieku, gdy popularność zyskały suknie z wysokim stanem. Ze względu na ich smuklejszy krój, noszenie wypchanych woreczków stało się poważnym faux pas. Właśnie wtedy, wraz ze śmiercią woreczków, narodziła się damska torebka.
Prekursorem współczesnej torebki był niezbędnik, jak się go wówczas nazywało. To mała sakiewka uszyta z tkaniny, na tyle duża, by pomieścić róż, puder, wachlarz, perfumy i kilka wizytówek. Kobiety szybko zaczęły brać je ze sobą za każdym razem, gdy wychodziły z domu.
Damska torebka – wróg publiczny numer 1
Wczesne feministki walczyły z utratą ukrytych kobiecych woreczków. Wierzyły, że damskie torebki nigdy nie będą tak praktyczne jak te „kieszenie” i opowiadały się za funkcjonalnymi schowkami na drobiazgi wbudowanymi w odzież kobiecą, a więc tak, jak ma to miejsce w ubraniach męskich. Dla nich kieszenie mężczyzn i damskie torebki stały się symbolem nierówności między płciami i kolejnym celem walki o równouprawnienie.
Damskie torebki miały też wrogów z całkowicie przeciwnego społecznego bieguna. Chodzi tu o konserwatystki, które swoje oburzenie na damskie torebki argumentowały w ten sposób: woreczki ukrywane pod spódnicami przed męskim wzrokiem należy traktować jak część kobiecej bielizny, więc noszenie w ręku damskiej torebki jest równoznaczne z aktem podobnym do podniesienia spódnicy i publicznego pokazania swoich… majtek.
Damska torebka – zmieniająca się forma i funkcja
Wraz z pojawieniem się domów towarowych jako szanowanego miejsca spotkań kobiet stało się jasne, że będą one przebywać z dala od domu znacznie dłużej niż dotychczas. Pojawiła się wówczas potrzeba noszenia większej ilości ważnych dla każdej pani drobiazgów niż mieściło się w małej sakiewce.
Rewolucja przemysłowa przyniosła koleje parowe, a podróże stały się coraz bardziej popularne. W 1841 roku przedsiębiorca z Yorkshire Samuel Parkinson chciał podarować swojej żonie zestaw bagażu podręcznego zrobiony na zamówienie, gdyż doszedł do wniosku, że jej torebka była za mała i niewystarczająco mocna, by mogła z nią podróżować. Zamówił więc dla niej skórzane torebki w kilku rozmiarach na różne okazje. Parkinson chciał także odróżnić estetyką i jakością swój bagaż od bagażu pasażerów niższej klasy. Firma HJ Cave & Sons z siedzibą w Londynie, zajmująca się luksusowymi artykułami skórzanymi, była szczęśliwa mogąc zrealizować jego zamówienie. Kolekcja stała się sławna na całą Europę, zdobyła nawet kilka nagród. W ten sposób pani Parkinson weszła w posiadanie pierwszej na świecie designerskiej damskiej torebki.
Projekty HJ Cave zainspirowały Louisa Vuittona (1857) i młodego Guccio Gucci (1910). Taki był początek torebek damskich ery nowożytnej.
Torebka damska jako zwierciadło czasu
W miarę upływu lat damska torebka coraz mocniej zakorzeniała się w codzienne życie, stała się niejako zwierciadłem czasu, ukazując zmieniającą się wrażliwość kobiet, które je nosiły oraz kulturę, w jakiej żyły.
W czasach prosperity lat 30. XX wieku jubilerzy tworzyli małe pudełeczka noszone jak kopertówki, które były wykonane z luksusowych materiałów, takich jak srebro i złoto.
W latach 40. damskie torebki charakteryzowały się prostotą i funkcjonalnością, co wynikało z ograniczeń spowodowanych niewielkimi zasobami w czasach wojny. Torby stylizowane na wojskowe tornistry noszono przez ramię, gdy kobiety szły lub jeździły na rowerze do pracy. Później do tego stylu powrócili hipisi jako sposób wyrażania siebie w czasach burzliwych ruchów społecznych.
Najpopularniejsze damskie torby z lat 60. były wykonane z nowoczesnych materiałów epoki kosmicznej: PCV i poliuretanu. Do ich produkcji przejmowano również wynalazki z innych branż, takie jak ognioodporny polar, nylon, rzepy, a nawet kevlar.
W latach 70. kobiety nosiły torby wykonane z tworzyw metalizowanych, które odbijały jasne światła dyskotekowego parkietu.
Rzucające się w oczy bogactwo i kultura konsumpcyjna lat 80. i 90. stworzyły na Zachodzie duże, efektowne, bogato zdobione damskie torebki, które zaczęły świadczyć o statusie materialnym kobiety.
Przyszłość torebki
Historia damskiej torebki to historia kobiet – zmieniające się gusta, priorytety i ich rola w społeczeństwie. Damskie torebki kwitły w czasach nadmiaru i przetrwały w okresach niedostatku, a nawet przeciwstawiały się głośnym niegdyś akcjom feministek. Nie możemy odgadnąć, jaka jest przyszłość damskiej torebki. Jednego jesteśmy pewni: na pewno, tak jak dawniej, odzwierciedlać będzie status i wyznawane wartości następnych pokoleń kobiet.
